Page images
PDF
EPUB

cam et auctoritatem veterum, in OFZI quondam desiisse censuit, formam naturalem et antiquam conservasse videtur in Æolica ac Dorica dialecto, quæ est ONTI-TTITONTI— quod in aliis dialectis, paullatim contractum et emollitum, fiebat ONZI, NEI, et ori eo modo quo tertius casus participiorum. Ita etiam tertia persona verborum in MI ex ANTI, ENTI, et ÎNTI, in AXI, EIZI, et r abiit; itidemque, temporibus præteritis perfectis aliorum verborum, terminatio antiqua ANTI in AXI mutata est; cujus penultima ob eam causam semper producta est. Egregie hallucinatus est clarissimus Lennep breves fuisse olim, cum simplicibus litterarum signis scripta essent, penultimas harum personarum; atque ita formas recentiores, EIXI, ÄΣI, et oral, e thematibus productioribus EEMI, AAMI, et On deductas esse.* Neque felicius vir eximius futura DANEN, EIEPEN, TEMEN, &c., ab Ionibus usurpata pro antiquioribus PANEEN, ZIEPΕΣΩ, ΤΕΜΕΣΩ, &c., a verbis puris ΦΑΝΕΩ, ΣΠΕΡΕΩ, TEMEN, &c., formata esse voluit: nam pueris etiam notum esse debuit penultimas futuri et aoristi primi a thematibus in puro desinentibus, in omnibus omnium temporum et gentium dias lectis, productas esse, eo quod antiquissimæ terminationes eo rum essent ΕΣΩ et ΕΣΑ, non ΣΩ et ΣΑ-ΤΥΠΤΕΣΩ et ΕΤΥΠΤΕΣΑ contracta in τύψω et ἔτυψα ; atque eadem porro ratione ΒΟΛΕΣΩ-ΕΒΟΛΕΣΑ, et ΦΙΛΕΕΣΩ et ΕΦΙΛΕΕΣΑ contracta in βοάσω, ἐβοᾶσα, φιλήσω, ἐφίλησα, &c. ; nec non a recentioribus, Atticis præsertim, in Bow, ißoa, &c. Vis metrica binarum litterarum haud minus imminuta manebat, cum simplici aut quam cum duplici aut no signo scriberetur; quod mirum est virum egregium non percepisse, cum in omni fere vocali longa lateat aut brevis absorpta, aut spiritus aut consona sup pressa.

[ocr errors]

cxxvII. In vetustissima tessera hospitali Musei Borgiani. Ve letris, tertia persona singularis verbi ¿IAOMI, quæ vulgo 414NI est, ¿ILOTĪ, i. e. ДIANTI, inscripta est; qua antiquissimam formam ejusdem person in aliis verbis percepisse mihi videor: neque dubito quin Latina terminatio in ET, atque Græca in El, ex obsoleta in ETI pariter effictæ sint; altera, amputato I, altera eliso T; ita ut DOCET, 40KEEI, et 40KEÏ perinde e 40KEET! contracta sint; quemadmodum varius et quotidianus usus in emnibus fere linguis plus minusve effecit. "Iones," grammatici dicunt, "addunt syllabam I tertiis personis singularibus modi subjunctivi, ut τύπτησι πιο τύπτη. At syllaba ejusmodi adscititia ne in ullo quidem unquam hominum sermone locum habuit; et

1 ὥσπερ ἐκ του ΤΙΘΕΑΣΙ, ΤΙΘΕΙΣΙ, οὕτως καὶ ἐκ ΕΑΣΙ, ΕΙΣΙ,
Schol. Ven. in il. A. 566. ¡wraxıμds in omnia grassatus est.
3 Ibid. C. IV.

2 Analog. C. Ix.

Ionica illa forma, nisi quod T in Σ mutatum sit, et I male subscriptum, justa ac naturalis est, TrITHTI-TrпTHEI; atquê ejecta consona, et I finali in mutum converso, TrпTHI. In vulgatis Homericorum exemplaribus syllaba ista paragogica tertiis personis singularibus optativi verborum in MĨ nonnunquam adjuncta est, saltem si librarii et grammatici recentiores dun et Suno pro Atticis optativi formis habuerint: sed in priori, aut scribendum est or pro w, aut iota subscriptum ab omega ad eta transferendum, et in posteriori omnino abolendum, ita ut conjunc. tivi fiant formæ antiquioris Ann e primitiva 40FN contractæ nam syllaba ista ab optativi ratione et indole prorsus aliena est.

[ocr errors]

CXXVII. Cum quisnam fuerit Homericus pronunciandi aut scribendi mos, to T, an ro Z, nemo nunc scire potuerit, priorem prætuli, non tam quod antiquior esset, quam quod eúvórepos, et carminis majestati magis congruus. Harum litterarum inter se invicem commutatio perfacilis ac solennis, in linguarum omnium pronunciatione, et olim fuit et adhuc est: ejusdem enim sunt organi, ut ita dicam; cum T consonans dentalis sit; atque et e spiritus dentales modis diversis pronunciati; unde Lacones sonum TOUT tribuerunt; et hac nostra ætate omnes quasi Europæ gentes syllabam TI tanquam SI pronunciant, quoties vocalis in eodem vocabulo eam excipit.

exxix. Aliarum consonantium èxxíes in initiis etiam verborum haud infrequentes sunt ; ut in EIBO pro AEIBN, EPI pro ПEРI, IA pro 'MIA, &c. ; quorum in nonnullis restituenda est littera initialis ut versus suum metrum habeat; quod, quoties ita visum est, fecimus. Constans tamen hæc is in qui busdam, et jam ante Homerica tempora usu communi recepta esse videtur; ut in FTIO, &c.: Etrusca enim lingua, TIA est 8VIA, et FVIA;' i. e. ørla et ПrIA quas formas antiquissimas esse, verbum orFn vel prin, a quo deductæ sunt, testis idoneus est. Ab eadem radice est Latina vox PUER; quæ, solita commutatione inter sese To P et rou C vel K, in Etruscis est CFED, i. e. CWER; quo antiquissimam formam Græci vocabuli KorpoΣ videre licet; quæ sine dubio KrFEΡΟΣ, ΚΥΡΟΣ, et postea KOΡΡΟΣ erat.

cxxx. In omnibus Græcorum dialectis præter Atticam, Ķ pro П usurpatum est in II, пн, потЕ, &c.; ac formæ horum vocabulorum in Latina lingua, QUO, QUA, QUOQUE, persuadere cuiquam forte potuerint Græcos antiquissimos ita pronunciasse ac scripsisse: sed in lingua Osca et vetustissima Latina QUIDQUID est PITPIT; et QUI, POI; quo verisimile vide tur, Atticam, in hac re, scribendi consuetudinem (quod raro acci dit) antiquissimam esse, atque idcirco retinendam Homericis.

Lanzi; Vol. II. p. 302. &c. 373. &c.

[ocr errors]
[blocks in formation]

cam et auctoritatem veterum, in OFXI quondam desiisse censui formam naturalem et antiquam conservasse videtur in Æolica a Dorica dialecto, quæ est ONTI-TRITONTI- quod in aliis dia lectis, paullatim contractum et emollitum, fiebat ONZI, NEI, e Or eo modo quo tertius casus participiorum. Ita etiam ter tia persona verborum in MI ex ANTI, ENTI, et ÎNTI, in AXI EIZI, et r abiit;' itidemque, temporibus præteritis perfecti aliorum verborum, terminatio antiqua ANTI in AXI mutata est cujus penultima ob eam causam semper producta est. Egregie hallucinatus est clarissimus Lennep breves fuisse olim, cum simplicibus litterarum signis scripta essent, penultimas harum personarum; atque ita formas recentiores, EIXI, AXI, et orXI, e thematibus productioribus EEMI, AAMI, et ON deductas esse. Neque felicius vir eximius futura DANEN, ZIEPEN, TEMEN, &c., ab Ionibus usurpata pro antiquioribus PANEEN, ZIEPΕΣΩ, ΤΕΜΕΣΩ, &c., a verbis puris ΦΑΝΕΩ, ΣΠΕΡΕΩ, TEMEN, &c., formata esse voluit: nam pueris etiam notum esse debuit penultimas futuri et aoristi primi a thematibus in puro desinentibus, in omnibus omnium temporum et gentium dialectis, productas esse, eo quod antiquissimæ terminationes eo rum essent ΕΣΩ et ΕΣΑ, non ΣΩ et ΣΑ-ΤΥΠΤΕΣΩ . et ΕΤΥΠΤΕΣΑ contracta in τύψω et ἔτυψα ; atque eadem porro ratione ΒΟΛΕΣΩ-ΕΒΟΛΕΣΑ, et ΦΙΛΕΕΣΩ et ΕΦΙΛΕΕΣΑ contracta in βοάσω, ἐβοᾶσα, φιλήσω, ἐφίλησα, &c. ; nec non a recentioribus, Atticis præsertim, in Bow, Boa, &c. Vis metrica binarum litterarum haud minus imminuta manebat, cum simplici aut iλ, quam cum duplici aut no signo scriberetur; quod mirum est virum egregium non percepisse, cum in omni fere vocali longa lateat aut brevis absorpta, aut spiritus aut consona suppressa.

[ocr errors]

CXXVII. In vetustissima tessera hospitali Musei Borgiani. Veletris, tertia persona singularis verbi 140MI, quæ vulgo 414021 est, 414OTI, i. e. ALANTI, inscripta est; qua antiquissimam formam ejusdem persone in aliis verbis percepisse mihi videor: neque dubito quin Latina terminatio in ET, atque Græca in EI, ex obsoleta in ETI pariter effictæ sint; altera, amputato I, altera eliso T; ita ut DOCET, 40kEEI, et 40KEÏ perinde e 40KEETI contracta sint; quemadmodum varius et quotidianus usus in emnibus fere linguis plus minusve effecit. "Iones," grammatici dicunt, "addunt syllabam I tertiis personis singularibus modi subjunctivi, ut τύπτησι pro τύπτη. At syllaba ejusmodi adscititia ne in ullo quidem unquam hominum sermone locum habuit; et

1 ὥσπερ κ του ΤΙΘΕΑΣΙ, ΤΙΘΕΙΣΙ, οὕτως καὶ ἐκ ΕΑΣΙ, ΕΙΣΙ.
Schol. Ven. in II. A. 566. iwraxisμds in omnia grassatus est.
3 Ibid. C. IV.

2 Analog. C. IX.

LUM; BELLONA, DUELLONA, BILIUS, DUILIUS, itemque VILIUS; quod ultimum minus mirandum est, quoniam Bet V consonans (quod idem ac F Æolicum) ambo litteræ labiales essent, atque inter se affines; ita ut, in Laconum dialecto, usus To B pro F solennis esset. Idem mos, in Pamphyliæ quoque civitatibus, atque apud alias fortasse gentes cum Doricas tum Eolicas obtinuisse videtur; itemque inter Latinos etiam recentiores, sic ut LIVERTUS pro LIBERTUS, BOTUM SOLBIT pro VOTUM SOLVIT, in titulis sepulchralibus ac votivis, sub Cæsarum imperio incisis, satis testantur.'

[ocr errors]

CXXXVI. In omnibus linguis singula quæque verba, `quo magis usu quotidiano in hominum colloquio vulgata et' contrita sint, eð magis corruptelis obnoxia fiunt ; ac facilius ab indole naturali et justa analogia uniuscujusque sermonis detorquentur: quo fit ut verbum illud, quo quisque primam notionem mentis, ac conscien tiam sui, voce exprimit, apud omnes gentes maxime abnorme sit, et a communi conjugandi ratione latissime aberret. Ita, in nostra lingua Anglica, BE, AM, ART, IS, WAS, &c. nullo vinculo conjugationis aut ratione affinitatis invicem cohærent: sed singula sparsa ac divulsa, a diversis quasi radicibus orta, videntur : et quanquam in linguis antiquis, præsertim Græca et Latina, analogia grammatica plenior haud paullo et accuratior sit, quam in nostris vulgaribus, nihilominus Latinum verbum SUM tantum a Græco EIMI distat ut vix sibi quisquam persuadere possit utrumque unum atque idem esse; quo tamen nihil certius; nam antiquissima forma erat 'EZ et terminatione in MI, 'EZOMI; e quo Etrusci, qui litteram O nullam habebant, et I in E libenter mutabant, ESUME fecerunt; quod Latini, solito brevitatis studio, in SUM redegerunt; conservatis nihilominus vestigiis formæ antiquioris in ESEM, ESE, &c. (sic enim veteres scribebant j itemque in ERAM, ERO, &c.; mutato tantum S in R; ut apud Latinos haud minus quam apud Lacones fieri solebat. Præteritum autem perfectum FUI, quod veteres semper FUVICscribebant, haud ejusdem verbi est; sed ad Græcum orFn pertinet.

CXXXVII. Futura illa Græca "EXZOMAI, "EZZEÃI. "EZZETAI, et 'EZZEITAI ex antiquissima forma 'EEN sunt: omne enim futurum natura desinit in 'EZN, ut omne præteritum perfectum in EKA: sed duo modi contrahendi fuerunt ; unus, ejecta vocali ut in Tron, 1EEN, &c. quæ futura prima vocata sunt; alter ejecta consonante, ut in TTHEN, ÄETEN postea in

' Lanzi p. 1. C. VII. S. 1. Osser. IV. No. 5. et C. VIII. S. 1. N. 5 et 6 Heraclides apud Eustath. p. 1654. 1. 21.

[ocr errors]

3 Torremozz. inscrip. Sic. Class. VI, No. IV. Cor. vet. musei nostri.

Lanzi, J. 1.

ΤΥΠΩ et ΛΕΓΩ contracta atque futura secunda appellata. Fu turum itaque passivum antiquissimum verbi ΕΣΩ erat ΕΣΕΣΟΜΑΙ; quod ἐλλείψει τοῦ E in tertia persona ̓́ΕΣΣΕΤΑΙ, atque τοῦ Σ alterius ΕΣΕΕΤΑΙ fiebat ; e quo, solita contractione του EE in EI, et sibili in pronunciando productione, factum est monstrum istud poeticum ΕΣΣΕΙΤΑΙ.

CXXXVIII. Forma in MI contracta fuisse videtur, Homericis etiam temporibus, in 'ΕΣΜΙ et EMMI (unde ΕΣΣΙ, ΕΣΤΙ, ̓ΕΣΜΕΝ, &c.); et, ejecta consonante ac producta vocali, in 'HMI emollita, e quo HHN, EHN, HN HA,EA, HMEN, &c. &c. variis contractionibus efficta sunt : semper enim in memoria tenendum est, formas longissimas et plenissimas in omnibus verbis antiquissimas esse; neque ullam justam licentiam immutandi unquam fuisse in ullo hominum sermone, nisi quæ in contrahendo et emolliendo consisteret ; atque ea non pro arbitrio cujuscunque usurpata, sed usu ac consuetudine loquendi paullatim introducta: neque nova illa et augmentata themata, quæ aut ex augmentatis quorumdam temporum formis conficta sunt, aut modum aliquem vel consuetudinem generalem actionis, adjuncto aliquo exprimunt, sicut verba in : ΙΖΩ, :ΙΣΚΩ, &c. in hanc legem peccant; com positorum enim numero habenda sunt; ut singula exempla facile probabunt.

CXXXIX. Sed, quoniam verborum analogia, qua antiquæ illæ forma, a poetis tantum usurpatz, aut singulis dialectis propriz, ad certam aliquam rationem redigerentur, inter cruces grammati corum semper fuit, haud a proposito alienum puto, præcipuas corum sententias de hac re, e scholiis veteribus collectas et librariorum mendis aliqua ex parte saltem purgatas, in ordinem aliquem disponere, atque antequam plura disputavero, lectoris judicio submittere..

CXL. Itaque, ut a verbo difficillimo, ac grammatico veterum subtilissimo et doctissimo exordiar.

1. Ιστέον ὅτι τὸ ΕΜΜΕΝΑΙ, ὁ Ἡρακλείδης, οὐ κατὰ τὴν δοκοῦσαν τοῖς πλείοσι ἀκολουθίαν παράγει, ἀλλὰ προπα ραλήγουσαν αὐτοῦ, ἤγουν τὴν ἘΜ συλλαβὴν ἀπὸ παραλή γουντος. Η γενέσθαι βούλεται συστόλῃ καὶ διπλασιασμῷ, ἄλ λως παρὰ τὸ ἐν τοῖς εἰς τὴν ̓Ιλίαδα γραφέν. φησὶ γὰρ οὕτως.

μέγιστον τεκμήριον ἐν ἀμφισβητήσει τόνων θεματικῶν, τὸ τηνικαῦτα περισπᾶσαι τὰ ῥήματα, ὅτε τὸ ἀπαρέμφατον διὰ προπαραλήγοντος τοῦ Η λέγεται. τὸ γὰρ ΚΥΩ περισπᾶται, ὅτε ΚΥΗΜΕΝΑΙ τὸ ἀπαρέμφατον, εἰ δὲ ἦν ΚΤΩ βαρυτόνως ΚΥΕΜΕΝΑΙ ἂν ἦν κατὰ τὸ ΕΥΡΕΜΕΝΑΙ, οὕτω καὶ ΦΙΛΩ, ΦΙΛΕΙΝ, ΦΙΛΗΜΕΝΑΙ· καὶ ΝΟΗΜΕΝΑΙ, καὶ

« PreviousContinue »